Các cây thuốc theo tiếng người Dao Ba Vì (phần 5)

14. Thận hư (đái vàng) - Sỏi thận

64 Đièng vièng  Chàm nhuộm  Wrightia tinctoriaR.Br.  Apoc. Đái vàng

82 Tầm sliền biệt ton Chỉ thiên giả  Pseudo-elephantopusspicatus (Aublet) Rohr. Aste. Đái vàng

100 (Cỏ may)  Cỏ may  Chrysopogon aciculatus(Retz.) Trin.  Poac. Đái vàng

134 Vièng lâm  Dành dành  Gardenia angusta(L.) Merr.  Rubi. Đái vàng

147 (Cây rô)  Dây hạt bí  Dischidia tonkinensisCost.  Ascl. Đái vàng

172 Nắc  Dướng  Broussonetia papyrifera(L.) L’ Her. ex Vent. Mora. Đái vàng

262 (Mạch môn)  Mạch môn đông  Ophiopogon japonicusKer-Gawl.  Conv. Đái vàng

327 Đièng pang’  Núc nác  Oroxylon indicum(L.) Vent.  Bign. Đái vàng

397 Mù puồng pẹ  Thầu dầu  Ricinus communisL.  Euph. Đái vàng

460 Tầm bùng nau’  Xuân tiết tiền  Justicia monetariaR.Ben.  Acan. Đái vàng

209 Quyền diêm sli’  Huyết dụ  Cordyline fruticosa(L.) Goepp. var. angusta Hort. Astel. Đái vàng, cam trẻ em, hen, cầm máu

42 Chà kỉnh m’hây  Bướm bạc Cam pu chia  Mussaenda cambodianaPierre  Rubi. Đái vàng, đái buốt, đau đầu

458 Đièng tòn pièng  Xuân hoa  Pseuderanthemum palatiferumRadlk.  Acan. Đái vàng, đái buốt, thuốc mát

246 Cờ đùi dắt m’hây  Lõi tiền  Stephania longaLour.  Meni. Đái vàng, đái rắt

393 Tầm tà phàn  Thài lài lá kiếm  Pollia hasskalli Rolla R. Rao  Comm. Đái vàng, đái rắt, táo bón

463 Nọ a châu  Ý dĩ  Coix lachryma-jobiL.  Poac. Đái vàng, hen, đái đường

165 D’hìa nhầm điẻng Đu đủ rừng  Trevesia palmata(Roxb. et Lindl.) Vis.  Aral. Đau đầu, đái vàng

313 Lày lựu  Nghể nước  Polygonum hydropiperL.  Poly. Phong, đái vàng

27 Quyền diêm  Bồng bồng  Dracaena angustifoliaRoxb.  Drac. Đái vàng

46 Quề g’him’  Cà pháo  Solanum torvumSwartz.  Sola. Đái vàng

81 Tầm sliền biệt  Chỉ thiên  Elephantopus scaberL.  Aste. Đái vàng

206 Mìa đang  Húng  Mentha aquaticaL.  Lami. Thận (đái vàng)

3   Ba chẽ  Dendrolobium triangulare(Retz.) Schindl. Faba. Sỏi thận

95 Chà ngeng  Cổ bình  Tadehagi triquetrum(L.) H.Ohashi  Faba. Sỏi thận

166 Lầu kềm  Dứa dại  Pandanus tonkinensisMart. ex Stone  Pand. Sỏi thận

207 Liều lạ  Húng chó  Ocimum basilicumL.  Lami. Sỏi thận, bụi vào mắt

232 (Đồng tiền)  Kim tiền thảo  Desmodium styracifolium(Osb.) Merr.  Faba. Sỏi thận, đái rắt

32 Cù chiếp ha  Bóng nước  Impatiens balsaminaL.  Bals. Sỏi thận, khó đẻ

284 Diều pùng sli’  Mò hoa đỏ  Clerodendrum paniculatumL.  Verb. Đau bụng khan, sỏi thận

285 Diều pùng pẹ  Mò hoa trắng  Clerodendrum chinense (Osb.) Mabb.  Verb. Đau bụng khan, sỏi thận

15. Phù

419 Mù phộc kềm  Tiểu quật một lá  Atalantia monophylla(DC.) Corr.  Ruta. Phù

116 D’hìa cầm chay’  Cơm rượu  Glycosmis pentaphylla(Retz.) Correa  Ruta. Phù (do gió)

338 Mù phộc kềm  Quít rừng  Atalantia ceylanica (Arn.) Oliv.   Ruta. Phù (do gió)

453 Mìa ghìm n’hay’  Xấu hổ  Mimosa pudicaL.  Faba. Phù (thận)

498 Sliền phiu    Vitexsp.1  Verb. Phù (thận), đái rắt

249 Nòm jhang’  Lòng thuyền  Curculigo gracilisWall.  Hypo. Phù các loại

364 Nòm jhang’  Sâm cau lá rộng  Curculigo latifoliaDryand. ex Ait.  Hypo. Phù các loại

434 Pền nhảu  Trọng đũa lá khổng lồ  Ardisia gigantifoliaStapf  Myrs. Phù các loại

493 Pền nhảu    (KB)  Verb. Phù các loại

265 Sliền phiu truổng  Mạn kinh  Vitex negundoL.  Verb. Phù thận, động kinh, phong

196 Cù mùa cụt  Hàm ếch  Saururus chinensis(Lour.) Baill.  Saur. Phù trẻ em (cam béo)

343 Quài chàn mia’  Rau má núi  Geophila repens(L.) Johnst.  Rubi. Phù, nhiễm trùng

136 Phù quẩy tập  Đậu chiều  Cajanus cajan(L.) Mills.  Faba. Phù, phong, trẻ em lên đậu

16. Gan- vàng da

39 Cà đạt pẹ  Bùng bục  Mallotus apeltaMuell.-Arg.  Euph. Vàng da

126 Slạu  Dạ cẩm  Hedyotis capitellataWall. ex G.Don var. mollis Pierre ex Pit. Rubi. Vàng da

476 Đìa dhàn phản pẹ  Ardisiasp.2  Myrs. Vàng da

105 Pặt thấp  Cỏ tháp bút  Equisetum diffusumD.Don  Equi. Trĩ, vàng da, đái vàng

23 Lày may im  Bồ công anh  Sonchussp.  Aste. Vàng da

44 Lày mò đẹ kềm  Cà hai hoa  Lycianthes biflorum(Lour.) Bitter  Sola. Vàng da

21 (Nhân trần)  Bồ bồ  Adenosma indianum(Lour.) Merr.  Scro. Hậu sản, vàng da

17. Viêm đường tiết niệu

15 Đìa chụt nh’ha  Bàn tay ma  Heliciopsis lobata(Merr.) Sleumer  Prot. Đái đỏ, đuổi bệnh ra ngoài trong bài thuốc

10   Bạch đầu ông tro  Vernonia cinerea(L.) Less.  Aste. Đái rắt, phụ nữ sau đẻ

272 Chày coọng gùn pẹ Mào gà trắng  Celosia argenteaL.  Amar. Đái buốt, đái đỏ

270 Chày coọng gùn sli’ Mào gà hoa đỏ  Celosia argenteaL. var. cristata L.  Amar. Đái buốt, đái đỏ, vàng da

271 Chày coọng gùn vièng Mào gà hoa vàng  Celosia argenteaL. var. cristata L. forma plumosa (Voss.) Bakh. Amar. Đái buốt, đái đỏ, vàng da

461 Quàng tông lay  Xương sông  Blumea lanceolaria(Roxb.) Druce  Aste. Đái buốt, đái rắt, ho lao

258 Đìa chụt sli’  Mạ sưa  Heliciopsis terminalis(Kurz.) Sleumer  Prot. Đái đỏ

259 Đìa chụt  Mạ sưa Hải nam  Helicia hainanensisHay  Prot. Đái đỏ

260 Đìa chụt  Mạ sưa lá to  Helicia grandifoliaH.Lec.  Prot. Đái đỏ

115 Phào điẻng vièng ton Cơm ninh  Pothos repens(Lour.) Druce  Arac. Đái ra máu

156 Đièng tòn phăng’  Đom đóm  Alchornea trewioides(Benth.) Muell-Arg. Euph. Đái ra máu, ngứa (kim la)

142 Cờ đùi dăt m’hây ton Dây châu đảo  Perycampilus glaucus(Lam.) Merr.  Meni. Đái rắt

257 Dhàng chày mia’  Mã đề  Plantago majorL.  Plan. Đái rắt

417 Dăt m’hây  Tiết dê  Cissampelos pareiraL.  Meni. Đái rắt

107 Gan  Cỏ tranh  Imperata cylindrica(L.) P.Beauv  Poac. Đái rắt, đái vàng

167 Lầu kềm sli’  Dứa dại đỏ  Pandanussp.1  Pand. Đái rắt, sỏi thận

409 Tàu thản gụng  Thồm lồm  Polygonum chinenseL.  Poly. Đái rắt, viêm loét tai, thuốc giải

243 Đìa ỏi  Lẻ bạn  Tradescantia spathaceaSw.  Comm. Đau bụng, viêm nhiễm đường tiết niệu