Các cây thuốc theo tiếng người Dao Ba Vì (phần 6)

18. Đường ruột- Dạ dày

63 Sặt tồng m’hây  Chặc chìu  Tetracera scandens(L.) Merr.  Dille. Đường ruột

52 (Khúc khắc)  Cậm cang xuyên lá  Smilax perfoliataLour.  Smil. Đường ruột

133 Cù puốt m’hây  Đẳng sâm  Codonopsis celebica(Bl.) Thuần  Camp. Đường ruột

169 G’hìm bua’ ton  Đùm đũm  Rubussp.  Rosa. Đường ruột

189 Chiềm dày mia’  Gối hạc  Leeasp.  Leea. Đường ruột

213 Còn chiên  Ké  Triumfetta bartramiaL.  Ster. Đường ruột

223 (Khúc khắc)  Kim cang  Smilax corbulariaKunth.  Smil. Đường ruột

224 Tầm toòng  Kim cang  Smilax sp.2  Smil. Đường ruột

226 (Khúc khắc)  Kim cang đứng  Smilax verticalisGagn.  Smil. Đường ruột

308 Pầu đoong điẻng  Ngát  Gironnieria subaequalisPl.  Ulma. Đường ruột

309 G’hìm sli’  Ngấy hương  Rubus cochinchinensisTratt.  Rosa. Đường ruột

405 (Khúc khắc)  Thổ phục linh  Smilax glabraRoxb.  Smil. Đường ruột

380 Dùng chậu pieng  Sung Borneo  Ficus obscura(Miq.) Corn.  Mora. Đường ruột (khó tiêu)

204 Đièng tòn đòi  Hoàng tinh hoa trắng  Disporopsis longifoliaCraib.  Conv. Đường ruột (phân sống), viêm đại tràng

62 Cà béo  Câu đằng  Uncariasp.1  Rubi. Đường ruột kém

159 Kèn tạy chà tầm nòm Đơn nem  Maesa perarius(Lour.) Merr.  Myrs. Đường ruột, Cam trẻ em

245 ìn bọt nhiều  Lộc mại  Claoxylon indicum(Bl.) Endl. ex Hassk.  Euph. Đường ruột, đại tràng

160 Kèn tạy chà ton  Đơn nem  Maesasp.1  Myrs. Đường ruột, ghẻ

161 Kèn tạy chà pièng Đơn nem lá nhọn  Maesa acuminatissimaMerr.  Myrs. Đường ruột, ghẻ

359 Tằng xa  Sa nhân  Amomum villosumL.  Zing. Đường ruột, hậu sản

20 Đièng tòn kia’  Bổ béo đen  Goniothalamus vietnamensisBan  Anno. Hậu sản, đường ruột, bổ

24 Đièng cam kềm  Bồ cu vẽ  Breynia fruticosa(L.) Hook.f.  Euph. Đau dạ dầy

311 Vièng trang  Nghệ  Curcuma longaL.  Zing. Đau dạ dầy

312 Vàng trang kia  Nghệ đen  Curcuma zedoaria(Berg.) Rosc.  Zing. Đau dạ dầy

333 (Phèn đen)  Phèn đen  Phyllanthus reticulatusPoir.  Euph. Đau dạ dầy, cam trẻ em (gầy còm)

220 Đìa dhàn phản  Khôi tía  Ardisia silvestrisPit.  Myrs. Đau dạ dầy, đường ruột, phụ nữ sau đẻ

445 Đìa dhàn phản pièng Vàng bạc trổ  Graptophyllum pictum(L.) Griff.  Acan. Đau dạ dầy, sản hậu, vàng da

38 Đièng đập pên  Bùi tán  Ilex umbellulata(Wall.) Loesen.  Aqui. Đại tràng, lao, Hậu sản

205 Bèo nìm slam  Hồi đầu thảo  Tacca plantaginea(Hance) Drenth  Tacc. Đau bụng khan, viêm nhiễm đường ruột

340 Bèo nìm slam  Râu hùm  Tacca chantrieri André  Tacc. Đau bụng khan, viêm nhiễm đường ruột

388 Chà sleng ca san  Tầm gửi Trung quốc  Taxillus chinensis(DC.) Danser  Lora. Đau bụng, đau dạ dầy

122 Đìa đòi sli’  Củ dòm  Stephania dielsianaC.Y.Wu  Meni. Đau bụng, đau dạ dầy, đau bụng kinh

19. Kiết lị

219 Mù lài lun  Khổ sâm  Croton kongensisGagn.  Euph. Kiết lị

332 Quyền diêm pẹ  Phất dụ bầu dục  Dracaena ellipticaThunb.  Drac. Kiết lị

288 Cù puốt m’hây sli’  Mơ tam thể  Paederia foetidaL.  Rubi. Kiết lỵ, sởi

6 Gàm chụa  Ba gạc vòng  Rauvolfia verticillata(Lour.) Baill.  Apoc. Đau bụng, kiết lỵ, nhiễm trùng

20. Đau bụng đi ngoài

53 Phàm sất  Cẩm địa la  Kaempferia rotunda(L.) Mansf.  Zing. Đau bụng, ỉa chảy

152 Đìa nòm then’  Địa liền  Kaempferia galangaL.  Zing. Đau bụng, ỉa chảy

153 Đìa nòm then’  Địa liền lá hẹp  Kaempferia angustifoliaRosc.  Zing. Đau bụng, ỉa chảy

93 Nhầm chìu kềm sli’ Chuối rừng hoa đỏ  Musa coccineaAndr.  Musa. Đau bụng đi ngoài

328 Mù ủi  ổi  Psidium guajava L.  Myrt. Đau bụng đi ngoài

372 Piều nim  Sim  Rhodomyrtus tomentosa(Ait.) Hassk.  Myrt. Đau bụng đi ngoài

441 Lồ chê điẻng  Vải thiều rừng  Nephelium lappaceumL.  Sapi. Đau bụng đi ngoài

444 Đièng tập  Vàng anh  Saraca divesPierre  Faba. Đau bụng đi ngoài

438 Đièng tòn chẩm  Tử châu Petelot  Callicarpa petelotiiDop  Verb. Đau bụng đi ngoài, đau tức bụng

188 Chiềm dày bẩu  Gối hạc  Leea rubra Blumeex Spreng  Leea. Đau bụng đi ngoài, đường ruột

190 Chiềm dày ngeng Gối hạc  Leea indica(Burm.f.) Merr.  Leea. Đau bụng đi ngoài, đường ruột

65 Gàm kềm  Chàm rừng  Strobilanthes cystolithigerLindl.  Acan. Đau bụng

21. Trĩ

29 Nhài muộn  Bòng bong Nhật  Lygodium japonicumThunb.  Lygo. Trĩ

61 Cà béo  Câu đằng  Uncaria rhynchophylla(Miq.) Miq. ex Havil Rubi. Trĩ

251 Bò poòng mia’  Lu lu cái  Physalis angulataL.  Sola. Trĩ

337 Chày coọng ghìm Quỉ châm thảo  Bidens pilosaL.  Aste. Trĩ

448 Lày tôộng  Vông nem  Erythrina variegataL.  Faba. Trĩ

310 G’hìm gô  Ngấy lông đỏ  Rubus sorbifolius Maxim  Rosa. Trĩ

180 Slèng lày lộ  Giang bản qui  Polygonum perfoliatumL.  Poly. Trĩ (nội, ngoại)

144 Cùng kẹt m’hây  Dây dom  Melodinussp.  Apoc. Trĩ, sa dạ con, đau người

45 D’hìa in  Cà hôi  Solanum erianthumD.Don  Sola. Trĩ

22. Đau bụng không rõ nguyên nhân

56 (Quanh châu)  Canh châu  Sageretia theezans(L.) Brongn  Rham. Đau bụng

66 Hùng tỉa gàm sli’  Chàm tía  Strobilanthes pateriformisLindl.  Acan. Đau bụng

67 Hùng tỉa gàm sli’  Chàm tía  Strobilanthessp.2  Acan. Đau bụng

192 Sùng.sli  Gừng đỏ  Zingiber purpureumRosc.  Zing. Đau bụng

322 Chì puông điẻng Nhội  Bischofia javanicaBlume  Euph. Đau bụng

323 Nhọt kềm  Nhót Bắc bộ  Elaeagnus tonkinensisServ.  Elae. Đau bụng

355 Kềm sung  Riềng dại  Alpiniasp.2  Zing. Đau bụng

389 Phàm lại  Tam thất gừng  Stahlianthus thoreliiGagnep.  Zing. Đau bụng

390 M’hầy ghim’  Táo rừng  Ziziphus oenoplia(L.) Mill.  Rham Đau bụng

495 Pìn m’hây    Ardisiasp.1  Myrs. Đau bụng

119 Vièng lìn,  Cốt khí củ  Reynoutria japonicaHoutt.  Poly. Đau bụng khan

124 Vàng lìn vièng  Cúc vạn thọ  Tagetes patulaL.  Aste. Đau bụng khan

454 Diều pùng meng  Xích đồng nam  Clerodendrum japonicum (Thunb.) Sweet Verb. Đau bụng khan

481 Hùng lìn    Rungiasp.1  Acan. Đau bụng khan

299 Phia  Muối  Rhus chinensis Muell.  Anac. Đau bụng khan

439 (Quả găng công)  Tu hú Philippin  Gmelina philippensisCham.  Verb. Đau bụng khan

117 (Chánh chỏ)  Cơm rượu quả xanh  Glycosmis cyanocarpa(Bl.) Spr.  Ruta. Đau bụng, ho, rắn cắn, bướu cổ